28 Ιουνίου 2011

Gymnadenia conopsea - ( L.) R. Br. in Aiton

Γυμναδενία η Κώνωψ.
Πολύ όμορφη ορχιδέα των μεγάλων υψομέτρων. Το συγκεκριμένο φυτό το βρήκα στα 1290 μέτρα στο Παϊκο. Η λέξη γυμναδένια προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων γυμνός + αδένας ενώ την ονομασία του είδους την οφείλει στο μέγεθος του άνθους που είναι μικρό σαν κουνούπι (Κώνωψ). Αναπτύσσει εντυπωσιακά μεγάλες ταξιανθίες και φύλλα γραμμοειδή . Το συγκεκριμένο είδος έχει στο άνθος πολύ μακρύ σπιρούνι που φτάνει τα 13 μμ. Αναπτύσσεται σε μεγάλες ομάδες στις ορεινές και αλπικές ζώνες.

Lilium martagon - (L.)

Λείριο το Μαρτίγενο.
Το όνομα του είδους προέρχεται από την Τούρκικη λέξη martagan που σημαίνει τουρμπάνι , αφού το σχήμα του άνθους μοιάζει πολύ με το τούρκικο καπέλο. Το φυτό αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά φυτά που έχω συναντήσει μέχρι τώρα ,από την εποχή ακόμη που αναπτύσσει τα φύλλα του μέχρι και την στιγμή που ανοίγουν τα πρώτα άνθη η εικόνες που χαρίζει είναι μοναδικές. Υπάρχει μιά συμμετρία και μιά τάξη στο φυτό που δεν συνάντησα αλλού . Τα φύλλα λογχοειδή τακτοποιημένα σε σπονδύλους  και σε τακτά διαστήματα γύρω από τον βλαστό μοιάζουν με χαβανέζικια φούστα ενώ τα άνθη αναπτύσσονται συμμετρικά στην κορυφή του βλαστού με ασυνήθιστο σχήμα και πολύ ευχάριστο χρώμα. Το συνάντησα στα 1220μ στο Παικο και πουθενά αλλού σε όλο το Νομό.

Rhinanthus pindicus - (Sterneck)

Ρήνανθος της Πίνδου.
Το προηγούμενο όνομα του φυτού ήταν Αλεκτορόλοφος της Πίνδου. Και οι δυο ονομασίες αναφέρονται στο σχήμα του άνθους. Κατά την γνώμη μου πιο αντιπροσωπευτική είναι η πρώτη ονομασία αφού το άνθος μοιάζει πιο πολύ με ρήνα = μύτη . Είναι ετήσιο ημιπαράσιτο φυτό . Αναπτύσσει ειδικούς μυζητήρες με τους οποίους απορροφά θρεπτικά συστατικά από το ριζικό σύστημα των γειτονικών φυτών . Θα το συναντήσουμε στα βουνά της βόρειας Ελλάδας ενώ στο Κιλκίς το συνάντησα μέχρι σήμερα μόνο στο Παικο.

20 Ιουνίου 2011

Consolida ajacis - (L.) Schur, Verh.

syn.(C. ambigua sensu P.W. Ball & Heywood, Delphinium ajacis L., D. ambiguum auct., non L.).
 Κονσολίντα του Αίαντα.
Γνωστό και ως Καπουτσίνος ή Δελφίνιο του Αίαντα . Φυτό δηλητηριώδες ιδίως οι σπόροι του φυτού ενώ τα άνθη έχουν μικρότερη δόση τοξικότητας. Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της ψείρας της κεφαλής και των αυγών της ενώ από τα πέταλα μπορούμε να πάρουμε μπλε χρωστική. Θα το συναντήσουμε ως καλλωπιστικό σε πολλούς κήπους , ενώ άγριο θα το δούμε ανθισμένο μέσα στον Ιούνιο στις άκρες δρόμων με τα μεγάλα εντυπωσιακά άνθη να μην περνάνε απαρατήρητα.

Rumex patientia ssp.patientia - ( L)

Λάπαθο το Υπομονετικό.
Γνωστό και ως Σιδερολάπαθο ή Αλαπαθιά (Κυπρ.). Ένα από τα πολλά είδη του γένους του Λάπαθου που στολίζει με την όμορφη ταξιανθία του όλο το Νομό. Όλα τα είδη χρησιμοποιούνται ως λαχανικά στην διατροφή του πληθυσμού του Κιλκίς κυρίως την δεκαετία του ΄60 και ΄70. Πολλές φορές αντικαθιστούσε το σπανάκι . Βέβαια η μεγάλη συγκέντρωση οξαλικού οξέως το απομάκρυνε από την ελληνική δίαιτα ειδικά για όσους έχουν προβλήματα ρευματισμών.. Στην ομοιοπαθητική βέβαια υπάρχουν σκευάσματα από το φυτό που χρησιμοποιούνται κατά της ιγμορίτιδας . Θα το συναντήσουμε σε όλες τις περιοχές του Κιλκίς σε μεγάλους πληθυσμούς ειδικά κοντά σε δρόμους.

Hyoscyamus niger - (L)

Υοσκύαμος ο Μέλας.
Φυτό γνωστό και ως δαιμοναριά καθώς και ως στρουμπάρα στην Θεσσαλία. Αναπτύσσεται ως ετήσιο φυτό και το συνάντησα στον λόφο του Αγίου Γεωργίου στην πόλη του Κιλκίς. Μαζί με την Atropa bella dona  θεωρούνται παραισθησιογόνα . Το φίλτρο μάλιστα από τον συνδυασμό των δυο φυτών θεωρούνταν πως είχε μαγικές ιδιότητες και μπορούσε να κάνει ένα σκουπόξυλο να πετάει . Το φίλτρο βέβαια το απορροφούσε το δέρμα και οι παραισθήσεις που προκαλούσε ήταν τέτοιες που έδιναν την αίσθηση της πτήσης . Φαρμακευτικά χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση σπασμών . Θα το συναντήσουμε ανθισμένο τον Ιούνιο και Ιούλιο σε ηλιόλουστες περιοχές.

10 Ιουνίου 2011

Psoralea bituminosa - (L)

Ψωραλέα το Ασφάλτιον.
Είναι φυτό γνωστό και ως Bituminaria bituminosa . Το όνομα του είδους δόθηκε λόγω της μυρωδιάς που βγάζει ειδικά όταν τρίψουμε τα φύλλα του . Μόλις πλησιάσουμε κοντά του έρχεται στο μυαλό μας η πίσσα που χρησιμοποιείται στην ασφαλτόστρωση και της οποίας η λατινική ονομασία δόθηκε στο είδος του φυτού. Στην Ελλάδα είναι γνωστό φυτό από τα αρχαία χρόνια ως Τρίφυλλον ενώ σήμερα θα την συναντήσουμε με τις δημώδεις ονομασίες Βρωμόχορτο , Χαμοσκίδι κ.α. Στο Κιλκίς αναπτύσεται σε όλες τις περιοχές ιδιαίτερα όμως κοντά σε δρόμους . Ακόμη και ο Λόφος του Αγίου Γεωργίου μέσα στην πόλη του Κιλκίς αποτελεί τόπο συνάντησης με το φυτό τον Ιούνιο.

Salvia amplexicaulis - Lam.

Σάλβια η Περίβλαστος.
Σύμφωνα με την Flora Europea Είδος που το συναντάμε στην Βαλκανική Χερσόνησο . Είναι γνωστό στην Ελλάδα και με το όνομα Αγριοβασιλικός . Στην φαρμακευτική έχουν γίνει αρκετές έρευνες για συστατικά του φυτού που βοηθάνε στην λειτουργία της καρδιάς. Στην περιοχή του Κιλκίς η παρουσία του φυτού είναι έντονη σχεδόν σε όλο το Νομό . Ο Ιούνιος είναι ο κύριος μήνας της άνθησης του φυτού και το χαρακτηριστικό της αναγνώρισης του , τα περίβλαστα φύλλα και η αρκετά μεγάλη ιώδης ανθοταξία.

Lysimachia atropurpurea - ( L)

Λυσιμάχια η Μελανοπόρφυρη.
Δίκαια το όνομα του είδους δόθηκε στο φυτό λόγω του χρώματός του. Η συνάντηση με το φυτό ήταν έκπληξη αφού βρέθηκε κάτι τόσο πλουμιστό σε μια άγονη , σχεδόν ερημοποιημένη περιοχή . Ψάχνοντας για το συγκεκριμένο είδος , του οποίου η αναγνώριση με κούρασε  αρκετά , συνάντησα και την αγγλική ονομασία Goose-nek (λαιμός της χήνας ) για το φυτό που πολύ παραστατικά δίνει την κίνηση της ταξιανθίας προς το έδαφος. Μεγάλοι πληθυσμοί του αναπτύσσονται στους πρόποδες του Παικου προς την πλευρά των Σκοπίων , στις περιοχές του Φανού , των Πλαγίων , της Ειδομένης και του Χαμηλού. Αρχίζουν να σηκώνουν τους πορφυρούς λαιμούς τους από τις πρώτες ημέρες του Μαΐου.

Reseda lutea - (L)

Σησαμοειδές το Κίτρινο.
Η λατινική λέξη που έδωσε το όνομα στο γένος , παραπέμπει στην ηρεμία ίσως λόγω των φαρμακευτικών ιδιοτήτων του φυτού. Το φυτό χρησιμοποιήθηκε και μάλιστα έντονα από τον άνθρωπο ως χρωστική. Έδινε πολύ ωραίο κίτρινο χρώμα . Θα το συναντήσουμε σε όλες τις περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας του Κιλκίς (άντε και καλοφόρετα τα καινούργια ρούχα) . Χαρακτηριστικά του φυτού οι μακριές κίτρινες σαν κεριά ταξιανθίες , τα 6 πέταλα και 6 σέπαλα που την ξεχωρίζουν από την luteola (με 4) που επίσης συναντάμε στο Κιλκίς. Άνθιση από τα μέσα Μαΐου μέχρι και τον Ιούνιο.

4 Ιουνίου 2011

Lysimachia punctata - ( L)

Λυσιμάχια η Εστιγμένη .
Το όνομά του το γένος το πήρε ή από τον Λυσίμαχο γνωστό γιατρό της Αρχαίας Ελλάδας ή από την σύνθεση των λέξεων λύνω + μάχη , αφού όπως υποστηρίζει αυτή η άποψη το φυτό έχει αιμοστατικές ιδιότητες της οποίες εκμεταλλευόντουσαν οι πολεμιστές κατά την διάρκεια διακοπής της μάχης για να επουλώσουν τα τραύματα τους . Ότι όμως και να ισχύει η ομορφιά του φυτού είναι εντυπωσιακή . Δημιουργεί πυκνές ομάδες από όρθιους βλαστούς με μεγάλα κίτρινα άνθη , συνήθως σε ζεύγη στις μασχάλες των φύλλων . Αρκετά συχνό σε εμφάνιση σε πολλές περιοχές του Κιλκίς συνήθως κοντά σε ρυάκια και άλλες υγρές τοποθεσίες.

Cionura erecta - (L.) Griseb

Κυονούρα η όρθια.
Δηλητηριώδες αναρριχώμενο φυτό με λευκά άνθη και πολύ ευχάριστο άρωμα . Το όνομά της την συνδέει με τον σκύλο λόγω του γεγονότος ότι το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για να δηλητηριάσουν τα χαριτωμένα τετράποδα. Η συνήθης τακτική ήταν να κάνουν μπουκίτσες με φύλλα από το φυτό τα οποία έτρωγαν τα σκυλιά. Το φυτό αν και στην περιοχή του Κιλκίς παρουσιάζει αρκετά μεγάλο πληθυσμό εν τούτης πριν λίγα χρόνια κατατάχθηκε στα εξαφανισμένα είδη από την χλωρίδα της Κύπρου.